Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề cập nhiều đến chữ “Liêm”. Trong bài báo “Thế nào là Liêm?”, đăng trên báo Cứu Quốc, số ra ngày 01/6/1949, ngay từ đầu, Bác Hồ giải thích về chữ Liêm rất giản dị, dễ hiểu: “Liêm là trong sạch, không tham lam”, là liêm khiết, là luôn tôn trọng, giữ gìn của công và của dân. Mẩu chuyện “Có ăn bớt phần cơm của con không” dưới đây sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về đức tính “Liêm”, từ đó rèn luyện và thực hành theo lời dạy của Bác.
Mẩu chuyện “Có ăn bớt phần cơm của con không”
Mùa thu năm 1951, Bác đến thăm lớp chỉnh huấn chính trị toàn quân. Sau khi đọc lên những con số cụ thể về tệ nạn tham ô, lãng phí mà Ban lãnh đạo nhà trường đã báo cáo với Bác, Bác nói:
- Các chú xem đấy, mới có từng này cán bộ mà đã tham ô, lãng phí như vậy, thử hỏi nếu cán bộ trong toàn quân, toàn quốc cũng phạm khuyết điểm như các chú ở đây thì thiệt hại cho công quỹ của Nhà nước, của Nhân dân biết bao nhiêu?!
Ngừng một lát, Bác hỏi:
- Ở đây, những chú nào có vợ rồi, giơ tay.
Có độ một phần ba số cán bộ giơ tay.
Bác chỉ vào một đồng chí trong số những người vừa giơ tay ngồi ở hàng ghế đầu, rồi hỏi:
- Chú có bao giờ ăn bớt phần cơm của con mình không?
Đồng chí cán bộ trả lời:
- Thưa Bác, không ạ!
- Thế thì tại sao của cải của Nhân dân, tiêu chuẩn của chiến sĩ hễ sểnh ra là đút vào túi?
Bác vừa nói vừa làm động tác vơ vét và đút vào cái túi vải bên mình. Bác phân tích cho mọi người thấy rõ tham ô, lãng phí là một tệ nạn, một thói xấu, nó giống như sâu mọt đục khoét của cải của Nhân dân, nó làm vẩn đục chế độ tốt đẹp của chúng ta, đến đạo đức và nhân phẩm của người cán bộ đảng viên.
Hôm ấy, chúng tôi được một bài học nhớ đời. Có anh cúi mặt không dám nhìn lên Bác nữa.
(Trích: Những mẩu chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tập II, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội 2011)
Học và làm theo Bác
Những câu hỏi của Bác trong mẩu chuyện chính là lời nhắc nhở sâu sắc về đạo đức, nhân cách của mỗi cán bộ, đảng viên. Theo quan điểm của Bác, “Liêm là không tham địa vị. Không tham tiền tài. Không tham sung sướng. Không ham người tâng bốc mình…Chỉ có một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ”1. Người dạy: “Những người ở các công sở, từ làng cho đến Chính phủ Trung ương, đều dễ tìm dịp phát tài, hoặc xoay tiền Chính phủ, hoặc khoát đục Nhân dân. Đến khi lộ ra, bị phạt, thì mất hết cả danh giá, mà của phi nghĩa đó cũng không được hưởng. Vì vậy, những người trong công sở phải lấy chữ “Liêm” làm đầu”2.
Những chỉ dạy của Bác về chữ “Liêm” đã gợi mở để mỗi cán bộ, đảng viên không ngừng học tập và làm theo lời Bác dạy nhằm rèn luyện đạo đức cách mạng trong giai đoạn mới. Đó là phải xây dựng lối sống chân chính, phẩm chất liêm khiết, không thoái hóa, biến chất, không tham lam tiền tài, vật chất, không tham nhũng, tiêu cực...
Để làm được điều đó, cấp ủy các cấp tiếp tục đẩy mạnh việc tuyên truyền, giáo dục ý thức thực hành đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên; tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị (khóa XII) về “Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với Quy định số 144-QĐ/TW, ngày 09/5/2024 của Bộ Chính trị về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới và Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 25/02/2025 của Bộ Chính trị về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục cần, kiệm, liêm, chính” theo hướng cụ thể, thiết thực, sát hợp với yêu cầu nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, địa phương.
Bên cạnh đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải tự giác thực hành chữ “Liêm” thông qua việc học tập, trau dồi, rèn luyện phẩm chất liêm khiết hàng ngày, trong công tác cũng như đời sống, kết hợp với thường xuyên “tự soi, tự sửa”. Mỗi cán bộ, đảng viên phải thực hiện nghiêm các quy định của Trung ương về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là Quy định số 144-QĐ/TW của Bộ Chính trị quy định chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới.
Ngoài ra, việc rèn luyện, thực hành chữ “Liêm” của cán bộ, đảng viên rất cần phát huy vai trò giám sát của tổ chức, tập thể, quần chúng Nhân dân và siết chặt kỷ luật trong Đảng, kỷ cương hành chính nhằm giúp cán bộ, đảng viên nâng cao nhận thức và hành động.
Trong bản "Di chúc" thiêng liêng, Người chỉ rõ: "Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư". Thực hành lời dạy của Bác, mỗi cán bộ, đảng viên phải thật sự cần, kiệm, liêm, chính để xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân.
Trung Dũng
(Phòng Lý luận chính trị, Lịch sử Đảng)
-------------
2.Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.122-123.